سياستگذاري تعاملي، مشاركتي و يا باز، همه كلماتي است كه به رويكردهاي جديد سياستگذاري اطلاق مي شود كه در آن گروه هاي ذينفع هر سياست در لايه هاي مختلف در فرآيند سياستگذاري از تعريف مساله تا تصويب سياستها درگير مي شوند. از جمله اهداف اين رويكرد جديد مي توان به بالا رفتن شفافيت، مسووليت پذيري متقابل، و رشد و گسترش فرهنگ شهروندي اشاره نمود. در كنار اينها، برخي عوامل جديد نيز باعث شده اند كه اين رويكردها بيش از پيش مورد نياز باشد، نظير بالا رفتن قدرت شهروندان، مسطح تر شدن جامعه، دسترسي بيشتر آنها به اطلاعات به دليل رشد فناوري اطلاعات و ارتباطات، لزوم مشاركت آنها در پياده سازي سياستها، و شكل گيري حوزه هاي جديدي كه نيازمند جمع آوري اطلاعات از شهروندان است.
شروع فرآيند اين گونه سياستگذاري مي تواند از بالا به پائين و توسط دولت صورت بگيرد يا مي تواند به صورت پائين به بالا توسط نهادهاي مدني و مردم شروع شود. در چنين مدلي از سياستگذاري، هم دولت نقش ايجاد زيرساختها و باز كردن فضاي تعامل را بر عهده دارد و هم به صورت متقابل نهادهاي مدني و عمومي وظيفه آگاه سازي مردم و توانمند سازي آنها براي حضور و مشاركت در عرصه سياستگذاري را بر عهده دارند.
مقام معظم رهبري، بارها بر لزوم شكل گرفتن اين نوع تصميم گيري تاكيد نموده اند، و آن را بارزترين دستاورد انقلاب اسلامي مي دانند: مهمترين كار اصولياي كه انقلاب كرده است، تبديل نظام طاغوتسالار به نظام مردمسالار است؛ اين مهمترين كاري است كه انقلاب كرده است؛ آن هم با الهام از تعاليم اسلامي" (بيانات 29/11/96). و سپس در توضيح آن مي فرمايند: " مردمسالاري يعني مردمْ اصلند؛ اصلْ مردمند؛ نه فقط در تعيين حاكم؛ ... امّا فقط اين نيست؛ آنچه مهم است، اين است كه مردمسالاري يعني مردم را در همهي امور زندگي، صاحب رأي و صاحب تدبير و صاحب تصميم قرار دادن؛ درست نقطهي مقابل آن چيزي كه قبل از انقلاب در اين كشور در طول قرنهاي متمادي بود. قرنهاي متمادي اين كشور از خودرأيي طواغيت و سلاطين رنج ميبرد، مردم هيچكاره بودند". (همان)
اما با اين وجود هنوز بسياري از سياستها در اتاق هاي دربسته و با حداقل تعامل با ذينفعان صورت مي پذيرد. از كمترين سطح مشاركت يعني وجود شفافيت در بسياري از حوزه ها مشكل وجود دارد تا سطوح بالاتر آن كه در ذيل بدانها اشاره خواهد شد. علاوه بر آن، مكانيزمهاي مشاركت دادن مردم در تصميم گيريها هنوز به خوبي توسعه پيدا نكرده است و در حوزه هاي مختلف، ابزارهاي لازم براي تصميم گيري هاي تعاملي اجرايي نشده است. اكنون در چهل سالگي انقلاب و در زماني كه تحريمها بيش از گذشته براي ضربه زدن به كشور تشديد شده اند، سياستگذاري بايد بيش از پيش خود بنحوي اصلاح كند تا بتواند تصميمات بهتري از طريق رويكرد تعاملي اتخاذ نمايد.
از اين روي، كنفرانس حكمراني و سياست عمومي عنوان امسال را "سياستگذاري باز: تعامل حاكميت، مردم و نخبگان" قرار داده است.
اهداف كنفرانس:
مطرح شدن جديدترين دستاوردها و چالشهاي سياستگذاري در عرصه نظر و عمل
پيوند نظر سياستگذاري عمومي با مسائل و مشكلات عرصههاي عمومي كشور
ايجاد فضاي بحث و گفتمان بينرشتهاي در بين محققان رشتههاي مختلف علاقه مند به مسائل عمومي
گسترش روابط دانشگاه و پژوهشگران حوزه مديريت دولتي و خط مشيگذاري با حكومت و مراكز سياستگذاري و اداره كشور
عموميسازي ادبيات مديريت دولتي و خطمشيگذاري عمومي در ميان آحاد جامعه
تحليل و بررسي بعضي تجارب سياستگذاري عمومي در ايران
محورهاي پيشنهادي دومين كنفرانس حكمراني و سياستگذاري عمومي با رويكرد سياستگذاري باز، تعامل جامعه، نخبگان و حاكميت به شرح زير مي باشد:
حوزه هاي نظري
بررسي نقش دولت از منظر تئوري در حوزه هاي مختلف
دولت و حاكميت بر حوزه اقتصادي
دولت و حاكميت بر حوزه فناوري
دولت و حاكميت بر حوزه امنيت ملي
دولت و حاكميت بر حوزه علمي
بررسي نقش دولت و حاكميت از منظر اسلامي
رويكرد شكل گيري حاكميت بر اساس حق (كدام حق؟)
نقد نظريه هاي غربي در ارتباط با حق مالكيت و نظاير آنها
بررسي ساختارهاي اداره جوامع
نگاه پارلماني
نگاه بوروكراسي
نگاه تنظيم گري
بررسي روندهاي آينده
نقش فناوري هاي خانمان برافكن نظير بلاك چين در نظام حكمراني
جهاني شدن و تاثيرات آن
ارتباطات بين الملل و تحولات منطقه اي
حوزه هاي كاربردي
نقش حاكميت، مردم و نخبگان در حكمراني اقتصادي
بانكها و نظام بانكي
صنعت و سياست صنعتي
خصوصي سازي و مالكيت خصوصي عمومي
بيمه، رفاه و تامين اجتماعي
اشتغال و كارآفريني
تورم و نرخ بهره
نظام مالياتي
مناطق آزاد اقتصادي
نقش حاكميت، مردم و نخبگان در حكمراني اجتماعي
اداره شهر و امور شهري
آب
محيط زيست و آلودگي هوا
بهداشت و سلامت
جمعيت و مهاجرت
بي خانماني و مسكن
فضاي مجازي و فاوا
نقش حاكميت، مردم و نخبگان در حكمراني اقتدار و امنيت
علم و فناوري و اقتدار
امنيت ملي
دفاع همه جانبه
قواي نظامي
نقش حاكميت، مردم و نخبگان در حكمراني علمي فرهنگي
آموزش عالي و آموزش همگاني
فهم عامه از علم
ورزش و سلامت
فرهنگ و سبك زندگي
فناوري اطلاعات و جامعه شبكه اي
مساجد و امور ديني مذهبي
رسانه نوين
نقش حاكميت، مردم و نخبگان در بهبود نظام اداري
بوروكراسي و نظام اداري
تمركز گرايي و تمركز زدايي
برونسپاري و تعديل ساختاري دولت
ساختار اداره دولت و تشكيل يا ادغام وزارتخانه ها
ساختار اداره مجلس و راهكارهاي بهبود
نظام انتخابات مجلس و راهكارهاي بهبود
ساختار اداري قوه قضائيه و راهكارهاي بهبود
حكمراني در حوزه هاي موضوعي نظير آب، محيط زيست، بهداشت، صنعت، مناطق آزاد، ورزش، رسانه و ...