همایش بین المللی دانش سنتی مدیریت منابع آب
درباره كنفرانس
كليات و معرفي موضوع
تغييرات جهاني از قبيل رشد جمعيت، توسعه‌ي شهرنشيني، تغيير اقليم و آلودگي در مقياس و سطحي بي سابقه در حال وقوع مي‌باشند. مقابله با اثراتي كه از اين تغييرات بر جاي مي‌ماند بسيار دشوار است و در ميان اين اثرات، تامين امنيت غذايي و دسترسي برابر به منابع آب نگران كننده‌تر است. پيشبيني مي‌شود كه تا 25 سال آينده دو سوم جمعيت جهان در كشورهايي زندگي خواهند كرد كه با بحران كم آبي دست به گريبان هستند. لذا براي تخفيف اين مشكل بايد روش ها و فناوري‌هاي خلاقانه اي به كار گرفته شوند. در پايداري و كارآمدي اين روش ها و فناوري‌ها، بهره‌برداري از تجربيات گذشتگان مي‌تواند امكان شكست و ناكارآمدي اين روش ها و فناوري‌هاي خلاقانه را به حداقل برساند.
كنترل رواناب ها و شيوه‌هاي مديريت آب در سراسر جهان قدمتي به درازاي تاريخ تمدن انسان دارد. بسياري از تمدن هاي بشري بر كرانه‌ي رودهاي بزرگ پديد آمده‌اند در حاليكه كمبود آب، برخي ديگر از تمدنها را پراكنده و نابود ساخته است. در اين ميان تمدنهايي هم تكامل يافته‌اند كه شيوه‌ي مدارا با منابع اندك آب را آموخته و مديريت دقيق و عادلانه‌ي آب را سامان داده‌اند. اين تمدن ها ظرفيت بالايي از دانش مديريت آب را دارند و مي‌توانند منبع الهامي براي كساني باشند كه در جستجوي شيوه‌هاي خلاقانه‌ي مديريت آب هستند.
در سال 2005 ميلادي بر اساس تفاهم نامه‌اي كه فيمابين يونسكو و وزارت نيرو جمهوري اسلامي ايران مبادله گرديد مركز بين المللي قنات و سازه‌هاي تاريخي آبي در شهر يزد تأسيس گرديد، شهري تاريخي كه بسياري از سازه‌هاي تاريخي آبي ارزشمند را در خود جاي داده است.
هدف از راه‌اندازي مركز بين المللي قنات اين بوده است كه به عنوان محوري علمي به پژوهشگران، دانشگاهيان و مسؤولين مرتبط با موضوع مديريت سنتي منابع آب خدمات ارائه داده و دانش و تجربه‌ي آنها را نيز گردآوري نمايد. لذا يكي از مأموريت‌هاي اين مركز شناخت عميق جنبه‌هاي اجتماعي و فني مديريت سنتي منابع آب و بهبود شيوه‌هاي موجود و بستر سازي در زمينه‌هاي مرتبط تعريف گرديد.
اهداف همايش
هدف از برگزاري همايش دانش سنتي مديريت منابع آب اين است تجربيات، نظرات و ديدگاه هاي سياستگذاران، مديران، پژوهشگران، مسئولين، كارشناسان، اقتصاددانان و همه كساني كه به نوعي با موضوع مديريت آب سر و كار دارند گرد هم آورده و موضوعات ذيل را محقق سازد:
يافته‌ها و آموخته‌هاي خود را در مورد پايداري و سازگاري با تغييرات اقليمي و مشاركت مردمي در مديريت سنتي آب ارائه نمايند و در مورد چگونگي استفاده از اين يافته‌ها در فرايند سياست گزاري و تصميم گيري و مديريت دراز مدت منابع آب به بحث و بررسي بنشينند.
تبادل تجربيات و ديدگاه‌ها به عنوان بخش جدايي ناپذير فرايند تصميم گيري و سياست گزاري در زمينه‌ي آب نهادينه گردد و از مشاركت فعالانه‌ي آنها استفاده گردد. زمينه‌هايي كه مي‌توان در آن از فناوري‌هاي مدرن در ارتقاء روش‌هاي سنتي استفاده كرد شناسايي شده و بدين ترتيب امكان پاسخگويي به نيازهاي روز فراهم گردد.
سياست و برنامه‌اي عملي وضع گردد كه بر اساس آن بتوان مفاد قطعنامه‌ي نهايي همايش را تا مرحله‌ي اجرايي شدن پيگيري نموده و آنرا به برنامه بين المللي آبشناسي يونسكو پيشنهاد نمود.
اين همايش در واقع فرصت ديگري است تا مركز بين المللي قنات نتايج تحقيقات انجام شده را در اختيار پژوهشگران قرار داده و اطلاعات و يافته‌هاي آنها را نيز گردآوري كرده و باشگاه بين المللي قنات راه‌اندازي خواهد شد. دبيرخانه‌اي دائمي در اين مركز مسئوليت شبكه‌ي اطلاع رساني و هماهنگي ميان پژوهشگراني كه در شناخت فناوري‌هاي سنتي آب و مديريت منابع آب نقش دارند بر عهده خواهد داشت.
محورهاي همايش
محور 1: پايداري سيستم هاي سنتي مديريت منابع آب و چگونگي تطبيق با تغييرات محيطي
الف – پايداري نظام هاي سنتي مديريت منابع آب و توانايي رويارويي با چالش هايي چون تغيير اقليم و امنيت غذايي
ب- دانش سنتي در مديريت منابع آب به عنوان منبع الهامي جهت ارتقاء خلاقيت
ج- نشانه‌هاي پايداري نظام هاي بهره برداري و سازه‌هاي تاريخي آبي
د- تعادل منابع آب در سطح حوضه‌ها
ه- نحوه انطباق با موضوعات جديد و پاسخ به چالش ها با استفاده از دانش سنتي (مطالعات موردي تاريخي)
و- نقش قراردادهاي تاريخي در زمينه‌ي مديريت رودخانه‌هاي بزرگ و آب هاي زيرزميني فرامرزي
ز- روش هاي سنتي جهت پيش بيني و پايش با تاكيد بر مديريت سيل و خشكسالي
محور 2: تجربيات سنتي در زمينه مشاركت جامعه در مديريت منابع آب
الف- نقش مديريت سنتي آب در مشاركت مردمي و سطوح تصميم گيري مديريت منابع آب
ب- ساز و كارهاي مديريتي و مشاركت مردمي در مديريت سيستم‌هاي تاريخي آبي
ج- نظام هاي سنتي مالي و قيمت گذاري در زمينه توليد و عرضه آب و تجربيات موفق بازار سنتي آب
ه- درس هايي از نظام هاي مديريت سنتي آب در برقراري تعادل ميان توليد و عرضه كارآمد آب
و- نقش زنان در توليد، توزيع، بهره‌برداري و مديريت آب
ز- نظام هاي سنتي تقسيم آب و نقش آنان در ساختارهاي اقتصادي، سياسي و اجتماعي
محور3: نقش فرهنگ در مديريت منابع آب
الف- اخلاق آب در نظام هاي مديريت منابع آب
ب- آموزه هاي ديني در زمينه مديريت منابع آب
ج- ديدگاه اسلام در تقسيم و توزيع عادلانه آب
د- فرهنگ و آب