اولین همایش کشوری دانشجویی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت
عوامل اجتماعي موثر بر سلامت ( sdh )
رويكرد يكپارچه اي براي رويارويي با معضلات بهداشتي، ارتقاي سطح بهداشت عمومي و حركت به سوي «جامعه سالم تر» است. در اين رويكرد مشكلات بهداشتي و بيماري هاي جسمي و رواني از منظر اجتماعي نگريسته مي شود، پس با شناخت اين تعيين كننده ها مي توان از آن ها در برنامه ريزي ها و سياستگذاري هاي بهداشتي استفاده كرد. عواملي چون وضعيت تغذيه، محيط زيست، محيط كار، فقر، سواد، مسكن ، آب، جنسيت، بيكاري، فشارهاي رواني، ميزان درآمد، حمايت اجتماعي ، آموزش و... از مهم ترين عوامل تعيين كننده اجتماعي سلامت هستند كه مطالعه و بررسي هر يك از اين عوامل و پي بردن به روابط ساختاري ميان آن ها از اهداف مورد تاكيد و نوين سازمان جهاني بهداشت است.
در چند سال گذشته سير تحولات سلامت در دنيا و در ايران باعث توجه هر چه بيشتر به مقوله هاي اجتماعي شده است. مشكلاتي نظير بيكاري، فقر، اعتياد و رفتارهاي پرخطر اينقدر براي همه ما ملموس و مشكل ساز هستند كه گاهي از مؤثر بودن مداخله ها در مقابل آنها مايوس مي شويم؛ بعلاوه به صورت روزمره با مباحث جديدي روبه رو مي شويم كه در حيطه قبلي دانش قبلي ما قرار ندارند، ولي اگر مي خواهيم براي سلامت جامعه اقدام مؤثري انجام دهيم بدون توجه به ريشه هاي اصلي آن، اقداماتمان گذرا و علامتي خواهند بود. عوامل اجتماعي موثر بر سلامت سال هاست مورد توجه سازمان بهداشت جهاني بود و حتي در اهداف توسعه هزاره سوم كه ايران نيز آن را امضا كرده است به اين مساله اشاره شده، ولي در كشور ما هنوز اين مساله مورد توجه كافي قرار نگرفته است.
در حقيقت مهم ترين عامل مؤثر بر سلامت در جوامع، عوامل اجتماعي است 50 درصد عوامل مؤثر بر سلامت، عوامل اجتماعي است. ژن و عوامل بيولوژيك 15 درصد، عوامل پزشكي 25 درصد، عوامل رفتار فردي و اجتماعي 10 درصد در اين خصوص نقش دارند. به بيان ديگر حدود 25 درصد شامل مواردي است كه ارتباط مستقيم با بهداشت و درمان دارد. اين مساله ضرورت توجه مسوولان و برنامه ريزان كشور براي حل معضلات اجتماعي و انجام تحقيقات در اين زمينه را نشان مي دهد.
سلامت مقوله اي است كه بدون عزم ملي، همكاري بين بخشي و مشاركت مردمي، دستيابي به اهداف عالي آن تامين نمي شود. عوامل تعيين كننده و تاثيرگذار بر سلامت تنها در چارچوب وظايف يك سازمان (از جمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي) و حيطه اختيارات آن قرار ندارد، بلكه لازم است نگاهي سلامت محور در همه افراد و تصميم گيرندگان امور جامعه ايجاد شود. براي دستيابي به انسان سالم بايد همه عوامل اجتماعي دست به دست هم بدهند تا سلامت در جامعه اتفاق بيفتد.
از آنجا كه محور توسعه پايدار، انسان سالم است و جوامع امروزي خواستار ايجاد بستر مناسب براي توليد و شتاب لازم جهت رسيدن به توسعه همه‌جانبه هستند، بديهي است بررسي و تبيين تمام مولفه‌هاي اجتماعي تاثيرگذار بر سلامت از وظايف محققان و فعالان عرصه سلامت بوده و بازخورد آن به صورت اطلاعات علمي و عملي به سياستگذاران كلان موجب كمك به مساله مهم توسعه پايدار كشورهاست.
در اين راستا بسيج دانشجويي دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي ايران بر آن شد تا اولين همايش كشوري دانشجويي عوامل اجتماعي موثر بر سلامت با هدف انسان سالم محور توسعه پايدار با همكاري سازمان بسيج دانشجويي، دانشگاه علوم پزشكي ايران و وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشكي در تاريخ ۲۱ و ۲ ۲ مهر ۸۹ (مركز بين المللي همايش هاي رازي) برگزار نمايد.
محورهاي همايش:
1. سلامت معنوي و رواني:
a. نقش مذهب و اعتقادات مذهبي در سلامت معنوي و رواني
b. نقش عوامل مؤثر در ارتقاء بهداشت رواني افراد: دين و معنويت، فعاليت هاي فرهنگي، هنري، ورزشي ...
c. استرس، اضطراب، افسردگي و ...
d. مددكاري اجتماعي و سلامت روان
e. اعتياد سوء مصرف مواد
f. مشكلات و آسيب هاي رواني
g. سلامت- ازدواج: فرصت ها و چالش ها
2. حوادث و بلايا :
a. همكاري بين بخشي و حوادث جاده اي
b. مديريت بحران در حوادث و بلايا
c. كاهش آسيب بلايا در مناطق محروم
d. سلامت و حمل و نقل
3. سلامت خانواده:
a. بهداشت مادر و كودك
b. بهداشت باروري (بلوغ، بارداري، زايمان، فاصله گذاري بين مواليد ، ناباروري، يائسگي )
c. بهداشت مردان – زنان
d. بهداشت بلوغ و سلامت نوجوانان
e. سالمندان
f. سلامت جنسي
g. آموزشهاي قبل از ازدواج و سلامت خانواده
h. بيماري هاي واگير و غير واگير
4. سلامت محيط :
a. سلامت محيط و عوامل اجتماعي اقتصادي موثر بر آن
b. آلودگي هوا
c. آب و فاضلاب (آلودگي آب)
d. مديريت مواد زائد جامد
e. آلودگي خاك
f. سيستم مديريت بهداشت، ايمني و محيط زيست
g. سلامت در مكان هاي خاص: مدرسه، خانه سالمندان، ...
5. كار و امنيت شغلي :
a. ايمني و سلامت محيط كار
b. سلامت و عوامل فيزيكي محيط كار
c. سلامت و عوامل شيميايي محيط كار
d. عوامل رواني محيط كار
e. ارگونومي
f. سلامت و امنيت شغلي: سيستم هاي حفاظت شغلي، فرصت هاي شغلي، استخدام منصفانه، قراردادها، حقوق و دستمزد، بازنشستگي ...
6. ارائه عادلانه خدمات سلامت :
a. اثر بخشي، كارآيي و بهره وري نظام ارائه خدمات سلامت
b. بيمه و سلامت
c. مراقبت هاي اوليه سلامت و عوامل اجتماعي تعيين كننده سلامت
d. تامين عادلانه منابع مالي سلامت
e. سياست گذاري و برنامه ريزي عادلانه در نظام سلامت
f. همكاري بين بخشي براي ارتقا سلامت و عدالت در سلامت
g. ارزيابي اثرات سياست ها بر سلامت و عدالت در سلامت
7. شيوه زندگي سالم :
a. باورها، عقايد، فرهنگ و رفتارهاي بهداشتي
b. تغيير در سبك زندگي و تاثير آن بر سلامت
c. نقش رسانه در آموزش و ارتقا سلامت
d. الگوي ارتقا كيفيت در برنامه هاي آموزش سلامت و ارتقاء سلامت جامعه
e. آموزش و ارتقا سلامت در مدارس
f. ورزش و سلامت
8. آموزش، آگاهي و تحصيلات :
a. عوامل اجتماعي تاثير گذار بر سلامت در محيط هاي آموزشي
b. اخلاق در آموزش و ارتقاء سلامت
c. تحصيلات و نابرابري هاي سلامت
9. تغذيه و امنيت غذايي :
a. باورها و رفتارهاي ارتقاء دهنده تغذيه سالم
b. عوامل اجتماعي اقتصادي موثر بر تغذيه صحيح و كافي
c. تغذيه و نابرابري هاي سلامت
d. سلامت و امنيت غذايي
e. بهداشت در فرآوري و نگهداري مواد غذايي
f. ميكروبيولوژي غذا و بيماري هاي ناشي از مواد غذايي
g. غني سازي مواد غذايي
10. شهر نشيني، حاشيه نشيني و مناطق دورافتاده :
a. مهاجرت و نابرابري هاي سلامت
b. سلامت در مناطق محروم و دور افتاده
c. ساختارهاي سالم شهري (خانه سالم ، مدرسه سالم ، پارك سالم و ...)
d. شاخص ها و روش هاي پايش و مراقبت از عوامل موثر بر سلامت و عدالت در سلامت شهري
e. سلامت و عدالت دربرنامه ريزي شهري
f. نابرابري هاي سلامت بين شهر و روستا و حاشيه شهرها
11. توزيع عادلانه درآمد و امنيت اقتصادي :
a. فقر و اثرات آن بر سلامت
b. درآمد و نابرابري هاي سلامت
c. سلامت و يارانه هدفمند
d. منابع مورد نياز جهت مقابله با تاثيرات نامطلوب عوامل اجتماعي بر سلامت
e. توزيع منابع و نابرابري هاي سلامت
12. مسكن :
a. مسكن و نقش آن در سلامت
b. تاثير مسكن بر نابرابري هاي سلامت
c. تامين مسكن خانوارهاي كم درآمد و نقش آن در سلامت
13. حمايت اجتماعي :
a. نقش حمايت اجتماعي در ارتقاء سلامت
b. نابرابري سلامت ناشي از ناكارآمدي سيستم هاي حمايت اجتماعي
c. سرمايه ي اجتماعي
d. انسجام اجتماعي و سلامت
e. سلامت و طبقات اجتماعي